9
2013
Εξεταστέα Ύλη Πανελλαδικών Εξετάσεων για το Σχολικό Έτος 2013-14
An article by 
Εξεταστέα-διδακτέα ύλη των πανελλαδικά εξεταζόµενων µαθηµάτων της Γ΄ τάξης του Γενικού Λυκείου για το σχολικό έτος 2013-2014:
Α. ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Στη διδακτέα-εξεταστέα ύλη του µαθήµατος της Νεοελληνικής Γλώσσας της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου περιλαµβάνονται τα εγχειρίδια:
1. Έκφραση-Έκθεση Τεύχος Γ΄ της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου των Χ. Τσολάκη κ.ά., έκδοση 2013, εκτός από τα εξής:
• Η ενότητα: Η πειθώ στο δικανικό λόγο
• Η ενότητα: Η Ιστορία του δοκιµίου
• To κεφάλαιο: Ερευνητική Εργασία
2. Γλωσσικές Ασκήσεις για το Γενικό Λύκειο
Στόχος της αξιολόγησης του µαθητή στο πλαίσιο του µαθήµατος της Νεοελληνικής Γλώσσας είναι γενικότερα η συνολική αποτίµηση των γλωσσικών του δεξιοτήτων (ως ποµπού και ως δέκτη).
Συγκεκριµένα:
Ι. ∆ΙΑΒΑΖΩ / ΚΑΤΑΝΟΩ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ
1. Ο µαθητής απαντά γραπτά σε ερωτήσεις που αφορούν ένα κείµενο.
α) Όσον αφορά το περιεχόµενο ενός κειµένου, επιδιώκεται ο µαθητής να είναι σε θέση να κατανοεί
το περιεχόµενο του κειµένου, και συγκεκριµένα :
• να διακρίνει:
- τους τρόπους πειθούς (επίκληση στη λογική, επίκληση στο συναίσθηµα του δέκτη, επίκληση στο ήθος, επίκληση στην αυθεντία)
- τα µέσα πειθούς (επιχειρήµατα, τεκµήρια κ.ά.)
- το είδος της συλλογιστικής πορείας (παραγωγική-επαγωγική) µιας παραγράφου ή ενός κειµένου
• να διακρίνει τους τρόπους και τα µέσα πειθούς:
- στη διαφήµιση
- στον πολιτικό λόγο
- στον επιστηµονικό λόγο
• να αξιολογεί τα µέσα πειθούς, και συγκεκριµένα:
- να ελέγχει την αλήθεια, την εγκυρότητα και την ορθότητα ενός επιχειρήµατος
- να ελέγχει την αξιοπιστία των τεκµηρίων
• να διακρίνει την πειθώ από την προπαγάνδα
• να διακρίνει το είδος του δοκιµίου, µε βάση:
- την οργάνωση / δοµή (συνειρµική-λογική)
- το σκοπό (απόδειξη µιας θέσης – ελεύθερος στοχασµός)
- την οπτική (υποκειµενική-αντικειµενική)
- τη γλώσσα του (ποιητική, αναφορική λειτουργία) κ.ά.
• να αναγνωρίζει ορισµένα χαρακτηριστικά του δοκιµίου, όπως είναι ο υποκειµενισµός, ο αντιδιδακτισµός, ο κοινωνικός χαρακτήρας, ο εξοµολογητικός τόνος κ.ά.
• να διακρίνει το δοκίµιο από άλλα συγγενή είδη του λόγου, όπως το άρθρο και την επιφυλλίδα
• να εντοπίζει σε ένα κείµενο (δοκίµιο/άρθρο /επιφυλλίδα κ.ά.):
- το θέµα
- την άποψη του συγγραφέα
- τα µέσα πειθούς που χρησιµοποιεί για να τεκµηριώσει την άποψή του
- τις προτάσεις του για την αντιµετώπιση του προβλήµατος κ.ά.
• να διακρίνει σε ένα κείµενο το καίριο και το ουσιώδες από τη λεπτοµέρεια και το επουσιώδες.
β) Όσον αφορά την οργάνωση / δοµή ενός κειµένου επιδιώκεται ο µαθητής να είναι σε θέση:
• να εντοπίζει τα βασικά µέρη (πρόλογο, κύριο µέρος, επίλογο) ενός κειµένου
• να χωρίζει το κείµενο σε παραγράφους/νοηµατικές ενότητες
• να αναγνωρίζει τα µέσα µε τα οποία επιτυγχάνεται η συνεκτικότητα και η συνοχή ενός κειµένου
(διαρθρωτικές λέξεις, φράσεις κ.ά.)
• να επισηµαίνει τους τρόπους µε τους οποίους οργανώνονται οι παράγραφοι π.χ. µε αιτιολόγηση, µε σύγκριση και αντίθεση, µε ορισµό, µε διαίρεση, µε παράδειγµα κ.ά.
• να διακρίνει την οργάνωση/δοµή ενός κειµένου (λογική ή συνειρµική οργάνωση, παραγωγική ή επαγωγική συλλογιστική πορεία κ.ά.).
γ) Όσον αφορά τη γλώσσα ενός κειµένου (λεξιλόγιο, στίξη, µορφοσυντακτικά φαινόµενα, γλωσσικές ποικιλίες, λειτουργίες της γλώσσας, ύφος κ.ά.) επιδιώκεται ο µαθητής να είναι σε θέση:
• να εντοπίζει και να αιτιολογεί επιλογές του ποµπού οι οποίες αφορούν τη χρήση:
− ενεργητικής ή παθητικής φωνής
− συγκεκριµένου ρηµατικού τύπου (προσώπου/χρόνου/έγκλισης)
− µακροπερίοδου ή µη λόγου
− παρατακτικού ή υποτακτικού λόγου
− ρηµατικών ή ονοµατικών συνόλων
− αναφορικής ή ποιητικής λειτουργίας της γλώσσας
− των σηµείων της στίξης
− λόγιων ή λαϊκών λέξεων, ειδικού λεξιλογίου, όρων κ.ά.
• να αιτιολογεί την ορθογραφία λέξεων
• να ερµηνεύει λέξεις
• να αξιολογεί την ακρίβεια και τη σαφήνεια του λεξιλογίου
• να βρίσκει συνώνυµα, αντώνυµα, οµόρριζα, να αντικαθιστά λέξεις ή φράσεις του κειµένου µε άλλες, να σχηµατίζει µε ορισµένες λέξεις φράσεις ή περιόδους λόγου κ.ά.
• να χαρακτηρίζει το ύφος του κειµένου, λαµβάνοντας υπόψη την επικοινωνιακή περίσταση
(σκοπό, δέκτη, είδος λόγου κ.ά.).
2. Ο µαθητής – µε βάση συγκεκριµένο κείµενο – παράγει γραπτό κείµενο. Συγκεκριµένα, επιδιώκεται ο µαθητής να είναι σε θέση:
• να πυκνώνει ένα κείµενο, να κάνει την περίληψή του
• να δίνει τίτλο στο κείµενο ή πλαγιότιτλους σε παραγράφους/νοηµατικές ενότητες ενός κειµένου
• να οργανώνει το διάγραµµα του κειµένου
• να αναπτύσσει ένα κειµενικό απόσπασµα (µια φράση ή ένα επιχείρηµα του κειµενογράφου)
• να ανασκευάζει τα επιχειρήµατα του κειµενογράφου και να αναπτύσσει την αντίθετη άποψη
• να µετασχηµατίζει ένα κείµενο π.χ. από ένα επίπεδο ύφους σε άλλο κ.ά.
ΙΙ. ΓΡΑΦΩ
Ο µαθητής παράγει κείµενο, ενταγµένο σε επικοινωνιακό πλαίσιο, το θέµα του οποίου σχετίζεται άµεσα ή έµµεσα µε οικείους θεµατικούς κύκλους από τη γλωσσική διδασκαλία.
Από τα διάφορα είδη γραπτού λόγου δίνεται έµφαση στην παραγωγή κριτικού–αποφαντικού λόγου, δηλαδή στην παραγωγή κειµένου στο οποίο κυριαρχούν η πειθώ, η λογική οργάνωση, η αναφορική λειτουργία της γλώσσας, π.χ. άρθρου, επιστολής, γραπτής εισήγησης κ.ά.
Στο πλαίσιο της παραγωγής κειµένου θα πρέπει να επιδιώκεται από τον µαθητή:
Α. Ως προς το περιεχόµενο του κειµένου
• η συνάφεια των εκτιθέµενων σκέψεων µε τα ζητούµενα του θέµατος
• η επαρκής τεκµηρίωση των σκέψεών του µε την παράθεση κατάλληλων επιχειρηµάτων
• η ανάπτυξη όλων των θεµατικών κέντρων
• η πρωτοτυπία των ιδεών
• ο βαθµός επίτευξης του στόχου που επιδιώκεται µε το παραγόµενο κείµενο κ.ά.
Β. Ως προς την έκφραση/µορφή του κειµένου
• η σαφής και ακριβής διατύπωση
• ο λεκτικός και εκφραστικός πλούτος
• η επιλογή της κατάλληλης γλωσσικής ποικιλίας ανάλογα µε το είδος του κειµένου
• η τήρηση των µορφοσυντακτικών κανόνων
• η ορθογραφία και η σωστή χρήση των σηµείων στίξης κ.ά.
Γ. Ως προς τη δοµή/διάρθρωση του κειµένου
• η λογική αλληλουχία των νοηµάτων
• η συνοχή του κειµένου (οµαλή σύνδεση προτάσεων, παραγράφων και ευρύτερων µερών του κειµένου)
• η ένταξη του κειµένου στο ζητούµενο επικοινωνιακό πλαίσιο κ.ά
ΙΣΤΟΡΙΑ
Από το βιβλίο «Ιστορία του Νεότερου και του Σύγχρονου Κόσµου (από το 1815 έως σήµερα) της Γ΄
Τάξης Γενικού Λυκείου και ∆΄ Τάξης Εσπερινού Λυκείου, Γενικής Παιδείας, των Ιωάννη
Κολιόπουλου, Κωνσταντίνου Σβολόπουλου, Ευάνθη Χατζηβασιλείου, Θεόδωρου Νηµά, Χάριτος
Σχολινάκη – Χελιώτη, έκδοση 2013.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α. Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΝ 19Ο ΑΙΩΝΑ (1815-1871)
1. Το Συνέδριο Ειρήνης της Βιέννης (1814-1815) σ. 9-12
2. Τα εθνικά και φιλελεύθερα κινήµατα στην Ευρώπη σ. 13-15
3. Η Ελληνική Επανάσταση του 1821-
Ένα µήνυµα ελευθερίας για την Ευρώπη σ. 16-33
4. Το ελληνικό κράτος και η εξέλιξή του (1830-1881) σ. 34-37
5. Το Ανατολικό Ζήτηµα και ο Κριµαϊκός Πόλεµος σ. 38-40
6. Η Βιοµηχανική Επανάσταση σ. 41-43
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β. ΑΠΟ ΤΟΝ 19Ο ΣΤΟΝ 20Ο ΑΙΩΝΑ (1871-1914)
1. Η ακµή της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας σ. 53-56
3. Προσπάθειες για τον εκσυγχρονισµό της Ελλάδας σ. 60-62
4. Εθνικά κινήµατα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη σ. 63-67
5. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (1912-1913) σ. 68-73
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ. Ο Α΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ
σ. 75-96
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆. Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ∆ΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ
1. Η δεκαετία 1920-1930 σ. 97-100
2. Εσωτερικές εξελίξεις στην Ελλάδα (1923-1930) σ. 101-103
3. Η διεθνής οικονοµική κρίση και οι συνέπειές της σ. 104-105
4. Η Ελλάδα κατά την κρίσιµη δεκαετία 1930-1940 σ. 106-108
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε. Ο Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ σ. 111-138
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ. Ο ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ σ. 139-165
Β. ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Ι. ∆Ι∆ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Από το βιβλίο «Αρχαία Ελληνικά, Φιλοσοφικός Λόγος», Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης, των Μ. Κοπιδάκη, ∆. Λυπουρλή, κ.ά., έκδοση 2013.
Α. Εισαγωγή:
Ι. Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ:
σ. 34-39 (Κεφ. ∆2: Οι φιλοσοφικές ιδέες του Σωκράτη. ∆ιαλεκτική, µαιευτική, ειρωνεία. Η αναζήτηση των ορισµών, η επαγωγική µέθοδος και η ηθική.
Κεφ. ∆3: Η δίκη και ο θάνατος του Σωκράτη).
ΙΙ. Ο ΠΛΑΤΩΝ:
σ. 40-42 (κεφ. Ε1: Ο βίος του).
ΙΙΙ. Πλάτωνος Πρωταγόρας:
α) σ. 49-52 (Α. Η διάρθρωση του διαλόγου και τα πρόσωπα: «Εισαγωγή…» έως και «Η
απάντηση του Πρωταγόρα…»)
β) σ. 56-57 (Β. Η φιλοσοφική σηµασία του διαλόγου).
IV. Πλάτωνος Πολιτεία: Εισαγωγή στην Πολιτεία
α) σ. 92-93 (1. Νεανικές φιλοδοξίες και απογοητεύσεις, 2. Η συγγραφή της Πολιτείας και 3. Η σκηνοθεσία και τα πρόσωπα του διαλόγου)
β) σ. 96-102 (6. Οι τρεις τάξεις, 8. Η αγωγή των φυλάκων, 12. Οι φιλόσοφοι-βασιλείς,
13. Η δικαιοσύνη και 14. Οι φαύλες πολιτείες).
γ) σ. 113 (Η αλληγορία του σπηλαίου).
V. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ (Βίος και έργα):
α) σ. 139-141 («Πότε και πού γεννήθηκε ο Αριστοτέλης-Λίγα λόγια για την καταγωγή του» και «Ο Αριστοτέλης στην Ακαδηµία του Πλάτωνα: µαθητής πρώτα, δάσκαλος στη συνέχεια»).
β) σ. 145-149 («Ο Αριστοτέλης στη Μακεδονία: δάσκαλος του Αλεξάνδρου», «Επιστροφή του Αριστοτέλη στην Αθήνα: αρχίζει η τρίτη περίοδος της φιλοσοφικής του δραστηριότητας. Ο Αριστοτέλης διδάσκει στο Λύκειο» και «Ο Αριστοτέλης εγκαταλείπει οριστικά την Αθήνα-Το τέλος της ζωής του»).
VI. Αριστοτέλη Ηθικά Νικοµάχεια, σ. 151-153
VII. Αριστοτέλη Πολιτικά, σ. 178-179
Β. Κείµενα:
Ι. ΠΛΑΤΩΝ
Πρωταγόρας: οι ενότητες 1, 2, 3, 4, 5, 6 και 7.
Πολιτεία: οι ενότητες 11, 12 και 13.
ΙΙ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
Ηθικά Νικοµάχεια: οι ενότητες: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 και 10.
Πολιτικά : οι ενότητες: 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19 και 20.
ΙΙ. Α∆Ι∆ΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
1. ΚΕΙΜΕΝΟ
Αδίδακτο πεζό κείµενο αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων της αττικής διαλέκτου.
2. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ – ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ
α. Η ύλη που περιλαµβάνεται στα βιβλία του Γυµνασίου «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα» Α΄, Β΄, Γ΄ Γυµνασίου, έκδοση 2013.
β. Ολόκληρη η ύλη που περιλαµβάνεται στο βιβλίο της Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου «Εγχειρίδιο Γλωσσικής ∆ιδασκαλίας», έκδοση 2013 (ενότητες 1 – 21).
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Από το βιβλίο «Νεοελληνική Λογοτεχνία» της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης των Κ. Ακρίβου, ∆. Αρµάου κ.ά, έκδοση 2013.
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ (ΠΟΙΗΣΗ-ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ)
1. ∆ιονύσιος Σολωµός, «Ο Κρητικός»
2. Γεώργιος Βιζυηνός, «Το αµάρτηµα της µητρός µου»
3. Αλέξανδρος Παπαδιαµάντης, «Όνειρο στο κύµα»
4. Ποιήµατα για την ποίηση
• Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, «Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου ποιητού εν Κοµµαγηνή 595 µ .Χ.»
• Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, «Ο ∆αρείος»
• Μίλτος Σαχτούρης, «Ο Ελεγκτής»
• Γιώργης Παυλόπουλος, «Τα Αντικλείδια»
5. «Σελίδες του Γ. Ιωάννου»
• «Μες στους προσφυγικούς συνοικισµούς»
• «Στου Κεµάλ το σπίτι»
6. Η ποιήτρια Κική ∆ηµουλά
• «Σηµείο Αναγνωρίσεως»
Σηµείωση
Τα λογοτεχνικά κείµενα (ποιητικά-πεζά) που περιλαµβάνονται στην εξεταστέα-διδακτέα ύλη θα διδαχθούν µε τη σειρά που δίνονται παραπάνω, η οποία καθορίζεται από:
α) τη χρονολογική σειρά των κειµένων, σύµφωνα µε την κατάταξή τους στην Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και
β) το είδος τους, µε στόχο την εναλλαγή ποίησης και πεζογραφίας, ώστε να διατηρείται το ενδιαφέρον των µαθητών.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Από το βιβλίο “Θέµατα Νεοελληνικής Ιστορίας” της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης των Γ. Μαργαρίτη, Αγ. Αζέλη, Ν. Ανδριώτη, Θ. ∆ετοράκη, Κ. Φωτιάδη, έκδοση 2013.
Ι. ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ
Γ. Οι οικονοµικές εξελίξεις κατά τον 20ο αιώνα, σ. 42-54
ΙΙ. Η ∆ΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α (1821-1936)
Β. Χειραφέτηση και αναµόρφωση (1844-1880), σ. 70-79
Γ. ∆ικοµµατισµός και εκσυγχρονισµός (1880-1909), σ. 80-88
∆. Ανανέωση-∆ιχασµός (1909-1922), σ. 89-98
ΙΙΙ. ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α (1821-1930)
Πρόσφυγες στην Ελλάδα κατά το 19ο αιώνα, σ. 116
Πρόσφυγες στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα, σ. 137
Α. Προσφυγικά ρεύµατα κατά την περίοδο 1914-1922, σ. 138-143
Β. Μικρασιατική καταστροφή, σ. 144-152
Γ. Η αποκατάσταση των προσφύγων, σελ. 153-159
∆. Η αποζηµίωση των ανταλλαξίµων και η ελληνοτουρκική προσέγγιση, σ. 160-162
Ε. Η ένταξη των προσφύγων στην Ελλάδα, σ. 163-169
ΙV. ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΑΠΟ ∆ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΚΑΤΑ ΤΟ 19ο ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ.
Ε. Η περίοδος της αυτονοµίας και η ένωση της Κρήτης µε την Ελλάδα, σ. 206-220
V. ΠΑΡΕΥΞΕΙΝΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ
∆. Ο Παρευξείνιος Ελληνισµός το 19ο και 20ο αιώνα, σ. 245-254.
ΛΑΤΙΝΙΚΑ
Από το βιβλίο “Λατινικά” της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης των Μ. Πασχάλη- Γ. Σαββαντίδη, έκδοση 2013.
Κείµενα – Γραµµατική – Συντακτικό
Τα κείµενα των ενοτήτων 21-50, εκτός των ενοτήτων 22, 26, 33, 35, 39 και 50, από τις οποίες θα διδαχθούν µόνο τα γραµµατικά και συντακτικά φαινόµενα.
Τα γραµµατικά και συντακτικά φαινόµενα που περιλαµβάνονται σ’ όλες τις ενότητες (21-50) του διδακτικού εγχειριδίου της τάξης αυτής.
Επίσης, στην εξεταστέα-διδακτέα ύλη συµπεριλαµβάνονται τα γραµµατικά και συντακτικά φαινόµενα που περιέχονται και στις είκοσι ενότητες του βιβλίου “Λατινικά” της Β΄ τάξης Γενικού Λυκείου των Μ. Πασχάλη – Γ. Σαββαντίδη, έκδοση 2013.
